De klimaat- en biodiversiteitscrisis stelt ons als fysiotherapeuten niet alleen voor praktische vragen, maar ook voor fundamentele uitdagingen in hoe wij als fysiotherapeuten gezondheid, zorg en verantwoordelijkheid begrijpen en vormgeven. Deze uitdagingen brengen ons in aanraking met diepere vragen over onze rollen binnen de ecosystemen waarvan wij afhankelijk zijn. Tijdens de Physio-Global podcast met Adriaan Ruesink en Rosanne Silvis Ottevanger bespraken we hoe wij bijdragen, en kunnen bijdragen, aan een toekomst waarin menselijke en planetaire gezondheid in balans zijn.
Gezondheid als dynamisch samenspel
Onze praktijken laat steeds duidelijker zien dat gezondheid afhankelijk is van de interacties tussen gemeenschappen, mensen en hun omgeving. Luchtvervuiling, hittegolven en een tekort aan groenruimte zijn voorbeelden van hoe omgevingsfactoren direct invloed hebben op het welzijn van mensen. Toch behandelen we deze factoren vaak als externe elementen, losgekoppeld van de zorg die wij bieden.
Een vraag die in de podcast naar voren kwam is: Hoe kunnen wij gezondheid gaan beschouwen als een dynamisch en wederzijds proces, verweven met de sociale en ecologische wereld om ons heen? Dit vraagt om een andere perspectieven waarin niet alleen de mens centraal staat, maar ook de relaties met andere levensvormen en ecosystemen, zoals benoemd in theorieën over Multi-species justice en planetary health.
Dilemma’s in zorg en duurzaamheid
Een belangrijk thema welke we bespraken, is de spanning tussen gestandaardiseerde en geleverde zorg en de noodzaak om ecologisch verantwoord te handelen. Veel van onze gezondheid- en zorgpraktijken worden gestuurd door protocollen, efficiëntie en economische druk die duurzaamheid in de weg staan. Dit roept vragen op zoals: Hoe kunnen we binnen deze beperkingen toch duurzame keuzes maken? Hoe zorgen we ervoor dat onze interventies niet onbedoeld bijdragen aan ecologische schade, iatrogenese, oftewel schade veroorzaakt door zorg?
Platforms zoals Ecofysio, Environmental Physiotherapy Association spelen hierin een belangrijke rol. Ze bieden voorbeelden, hulpmiddelen en inspiratie om onze ecologische voetafdruk te verkleinen, en onze ecologische handafdruk te vergroten, zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. In de podcast bespraken we ook hoe samenwerking met lokale gemeenschappen ons kan helpen om oplossingen te vinden die niet alleen op korte termijn werken, maar ook bijdragen aan lange termijn gezondheid.
Verwondering en vreemdheid als ingang tot verandering
Een ander element was hoe momenten van verwondering en vervreemding ons kunnen aanzetten tot reflectie. Wanneer onze routines niet langer aansluiten bij de realiteit, ervaren we een soort vreemdheid die ons uitnodigt tot verandering. Dit sluit aan bij het idee van vervreemdheid en absurditeit: een toestand die ons stimuleert om onze aannames en gewoontes te heroverwegen.
In de podcast vroegen we ons af: Wat als we deze momenten van vreemdheid niet vermijden, maar juist verwelkomen als kansen om nieuwe vormen van gezondheid- en zorg-praktijken te ontdekken? Welke mogelijkheden ontstaan er als we gezondheid en welzijn benaderen als processen van voortdurende aanpassing en afstemming op onze omgeving?
Joost van Wijchen (MSc)
Head of Physiotherapy Section, HvL Western Norway University of Applied Sciences
Joost van Wijchen has a focus on progressive learning, togetherness and internationalisation, with research interests in critical pedagogy, competence-building for present and future societal needs, equity, social justice, sustainability, health (public & global), planetary health and physical activity.
Inspiratie en praktische tips voor een duurzame fysiotherapiepraktijk. Wil jij jouw fysiotherapiepraktijk verduurzamen, maar weet je niet waar je moet beginnen? Wij helpen je op weg! Ecofysio is een Nederlandstalige groep fysiotherapeuten die geïnteresseerd zijn in environmental physiotherapy en duurzame gezondheidszorg.
Meer informatie over Ecofysio vind je op hun website: https://www.ecofysio.nl
Een oproep tot resonantie en samenwerking
Om duurzaam impact te hebben, moeten we leren om in resonantie te leven met de wereld om ons heen. Dit betekent dat we actief verbindingen aangaan met zowel mensen als niet-menselijke leefwerelden. Resonantie houdt in dat wij openstaan voor de dynamische relaties die onze gezondheid en ons welzijn vormgeven.
In de podcast reflecteerden we op manieren waarop we deze resonantie kunnen versterken. Kunnen we bijvoorbeeld praktijken ontwikkelen waarin zorg en ecologische verantwoordelijkheid hand in hand gaan? Hoe kunnen we interdisciplinair en intersectoraal samenwerken om gezondheid op een holistische manier te benaderen?
Laten we deze vragen blijven verkennen en samen zoeken naar nieuwe wegen. De podcast waarin deze thema’s verder worden besproken, is hier te beluisteren.
Alle beelden door Joost van Wijchen.